تاریخچه اسانسور
جمعه, ۲۷ شهریور ۱۳۹۴، ۱۲:۵۶ ب.ظ
تاریخچه آسانسور
تاریخچه پیدایش آسانسور به ۲۵۳سال قبل از میلاد مسیح بازمی گردد. ارشمیدس
وسیله ای شبیه به آسانسور اختراع کرد که قابلیت حمل یک نفر را برای
ارتفاعات نه چندان زیادرا داشت. این آسانسور دستی نمونه ای از نخستین حرکات
بشر برای ساختن یک بالابر بود.
البته گفته شده که مصریان باستان نیز به وسیله بالابر در اهرام حرکت می کردند. در سال۱۸۵۰ نخستین آسانسور هیدرولیکی برای یک ساختمان ۴ طبقه ساخته شد. در سال۱۸۵۳ الیشا گرویس از اهالی نیویورک، آسانسوری با نوعی ایمنی خودکار برای ممانعت از سقوط سکوی این وسیله ساخت. در صورتی که ریسمان آسانسور پاره می شد، این سیستم ایمنی به فریاد سرنشینان می رسید.
![]()
فناوری ساخت آسانسور به سرعت پیش رفت و بسیاری از سازندگان ساختمان های جهان این وسیله مفید و کارا را استفاده کردند. براساس آخرین آمارهای ارایه شده، ایتالیایی ها بیشترین آسانسورسواران نام گرفته اند. با اینکه این کشور جمعیت بالایی ندارد، اما آنها با نصب ۸۵۰هزار دستگاه آسانسور رتبه نخست را در دنیا به خود اختصاص داده اند.
در ایتالیا روزانه بیش از ۱۰۰میلیون نفر از آسانسور استفاده می کنند. پس از این کشور، آمریکا با داشتن ۷۰۰هزار دستگاه آسانسور و چین با ۶۱۰هزار رتبه های دوم و سوم را در اختیار داشتند. البته این آمار به سال ۲۰۰۸ مربوط می شود و با سرعتی که نزد چینی ها سراغ داریم، به احتمال فراوان، این آمار دچار تغییر و تحولات شده است.
برخی از آسانسورها هم اکنون شکل توریستی به خود گرفته اند. یکی از همین مدل ها، آسانسور سانتاژوستا در شهر لیسبون پرتغال است؛ آسانسوری که بیشتر به یک بالابر می ماند و حدود ۱۰۷سال قدمت دارد. کار ساخت این آسانسور در سال۱۹۰۰ آغاز شد و ۲ سال بعد به پایان رسید؛ آسانسوری که کار طراحی آن را «رائول مسنیر ده پونسارد» برعهده داشته است. اگرچه این مدل با بخار کار می کرد اما در سال۱۹۰۷ از الکتریسیته برای به حرکت درآوردنش سود جسته شد. این سازه ۴۵ متر ارتفاع دارد و می تواند ۲۴ مسافر را با خود حمل کند که این روزها شکل گردشگری به خود گرفته و مردمی که برای دیدن لیسبون میروند، از این آسانسور زیبا دیدن می کنند.
اما می گویند آسانسور ساخته دست آقای اتوود یک قرقره بزرگ و یک طناب بوده است. این دانشمند و ریاضیدان با ساختن ماشین اتوود که عبارت بود از دو وزنه که با یک نخ به یکدیگر مربوط می شدند و روی قرقره ها بالا و پایین می رفتند، توانست طرح ابتدایی یک آسانسور را ارایه دهد.
اتوود یک کار هم برای ایمن سازی این آسانسور اولیه انجام داده بود. اگر هنگام بالا و پایین رفتن، طناب پاره می شد، قسمت انتهایی طناب روی قرقره قفل می ماند و این کار باعث می شد تا آسانسور به رغم سقوط آزادی که از ارتفاع به سمت پایین داشت، به زمین برخورد نکند و سوارشونده (در اینجا به معنای فردی که سوار آسانسور می شود)، جان سالم به در ببرد.
اگر ارشمیدس را خالق بالابری ساده و اتوود را خالق آسانسوری اولیه فرض کنیم، باید از آقای اوتیس هم به عنوان مبتکر ساخت آسانسورهای نوین نام ببریم؛ فردی که هم اکنون بزرگ ترین کارخانه ساخت آسانسور در دنیا به نام وی مشغول به فعالیت است. اولین آسانسور به شکل امروزی که دارای ترمز ایمنی بود، توسط اوتیس در آمریکا ساخته و آزمایش شده و بعد از آن نیز دیگران به ساخت انواع آسانسور مبادرت کردند و صنعت آسانسور شکل گرفت.
در ساخت برج ها و ساختمان های بلند موضوع آسانسور ایمن، راحت و سریع باید در اولویت قرار گیرد. در این بین رقابتی نیز بین آسانسورساز ان شکل گرفت. رکورد سرعت بین آسانسورهای دنیا در اختیار برج تایپه ۱۰۱ است. این برج به ارتفاع ۵۰۹ متر ۱۰۱طبقه دارد و فکر نمی کنم کسی دوست داشته باشد بدون آسانسور این طبقات را طی کند؛ به خصوص از بدو ورود تا طبقات بسیار بالا! در این ساختمان مرتفع ۶۷دستگاه آسانسور نصب شده تا ترافیکی در این خصوص به وجود نیاید. در عین حال، این امر به ایمنی کار نیز می افزاید. سرعت این آسانسور ۱۰۱۰متر در دقیقه است؛ یعنی این آسانسور قادر است در یک دقیقه بیش از یک کیلومتر را طی کند. نوع دیگری از آسانسورها ویژه کالا طراحی شده و معمولا امور بالا و پایین بردن بار را برعهده دارند. آسانسور خدماتی، آسانسوری است که برای جابه جایی کالا بین طبقات مورد استفاده قرار می گیرد که دارای کابین کوچکی است که ابعاد آن به اشخاص اجازه استفاده را نمی دهد. در بسیاری از رستوران ها و فروشگاه های کوچک این مدل کاربرد زیادی دارد.
از آسانسور خودروبر هم در ساختمان های خصوصی استفاده می شود و اتاقک آن ابعاد مناسبی برای جابه جایی خودرو دارد. البته آسانسور ویژه حمل بیماران را هم که در بیمارستان، مورد استفاده قرار می گیرد نباید از قلم انداخت.
از یک نظر آسانسورها به ۲ نوع گیربکس دار و بدون گیربکس تقسیم می شوند که اولی مخصوص حمل و نقل در ارتفاع کم و با قدرت زیاد است، اما دومی به ارتفاع زیاد و ظرفیت کم مربوط می شود.
از حیث دیگری هم آسانسورها به انواع برقی، هیدورلیکی (حداکثر ۱۸متر)، پنی ماتیک و LIM یا همان نیروی محرکه القایی تقسیم می شوند که در این آخری، سیستم موتور روی وزنه تعادل قرار می گیرد و ابتکار جدیدی است که در ساختمان های خیلی بلند به کار گرفته می شود.
البته گفته شده که مصریان باستان نیز به وسیله بالابر در اهرام حرکت می کردند. در سال۱۸۵۰ نخستین آسانسور هیدرولیکی برای یک ساختمان ۴ طبقه ساخته شد. در سال۱۸۵۳ الیشا گرویس از اهالی نیویورک، آسانسوری با نوعی ایمنی خودکار برای ممانعت از سقوط سکوی این وسیله ساخت. در صورتی که ریسمان آسانسور پاره می شد، این سیستم ایمنی به فریاد سرنشینان می رسید.
فناوری ساخت آسانسور به سرعت پیش رفت و بسیاری از سازندگان ساختمان های جهان این وسیله مفید و کارا را استفاده کردند. براساس آخرین آمارهای ارایه شده، ایتالیایی ها بیشترین آسانسورسواران نام گرفته اند. با اینکه این کشور جمعیت بالایی ندارد، اما آنها با نصب ۸۵۰هزار دستگاه آسانسور رتبه نخست را در دنیا به خود اختصاص داده اند.
در ایتالیا روزانه بیش از ۱۰۰میلیون نفر از آسانسور استفاده می کنند. پس از این کشور، آمریکا با داشتن ۷۰۰هزار دستگاه آسانسور و چین با ۶۱۰هزار رتبه های دوم و سوم را در اختیار داشتند. البته این آمار به سال ۲۰۰۸ مربوط می شود و با سرعتی که نزد چینی ها سراغ داریم، به احتمال فراوان، این آمار دچار تغییر و تحولات شده است.
برخی از آسانسورها هم اکنون شکل توریستی به خود گرفته اند. یکی از همین مدل ها، آسانسور سانتاژوستا در شهر لیسبون پرتغال است؛ آسانسوری که بیشتر به یک بالابر می ماند و حدود ۱۰۷سال قدمت دارد. کار ساخت این آسانسور در سال۱۹۰۰ آغاز شد و ۲ سال بعد به پایان رسید؛ آسانسوری که کار طراحی آن را «رائول مسنیر ده پونسارد» برعهده داشته است. اگرچه این مدل با بخار کار می کرد اما در سال۱۹۰۷ از الکتریسیته برای به حرکت درآوردنش سود جسته شد. این سازه ۴۵ متر ارتفاع دارد و می تواند ۲۴ مسافر را با خود حمل کند که این روزها شکل گردشگری به خود گرفته و مردمی که برای دیدن لیسبون میروند، از این آسانسور زیبا دیدن می کنند.
اما می گویند آسانسور ساخته دست آقای اتوود یک قرقره بزرگ و یک طناب بوده است. این دانشمند و ریاضیدان با ساختن ماشین اتوود که عبارت بود از دو وزنه که با یک نخ به یکدیگر مربوط می شدند و روی قرقره ها بالا و پایین می رفتند، توانست طرح ابتدایی یک آسانسور را ارایه دهد.
اتوود یک کار هم برای ایمن سازی این آسانسور اولیه انجام داده بود. اگر هنگام بالا و پایین رفتن، طناب پاره می شد، قسمت انتهایی طناب روی قرقره قفل می ماند و این کار باعث می شد تا آسانسور به رغم سقوط آزادی که از ارتفاع به سمت پایین داشت، به زمین برخورد نکند و سوارشونده (در اینجا به معنای فردی که سوار آسانسور می شود)، جان سالم به در ببرد.
اگر ارشمیدس را خالق بالابری ساده و اتوود را خالق آسانسوری اولیه فرض کنیم، باید از آقای اوتیس هم به عنوان مبتکر ساخت آسانسورهای نوین نام ببریم؛ فردی که هم اکنون بزرگ ترین کارخانه ساخت آسانسور در دنیا به نام وی مشغول به فعالیت است. اولین آسانسور به شکل امروزی که دارای ترمز ایمنی بود، توسط اوتیس در آمریکا ساخته و آزمایش شده و بعد از آن نیز دیگران به ساخت انواع آسانسور مبادرت کردند و صنعت آسانسور شکل گرفت.
در ساخت برج ها و ساختمان های بلند موضوع آسانسور ایمن، راحت و سریع باید در اولویت قرار گیرد. در این بین رقابتی نیز بین آسانسورساز ان شکل گرفت. رکورد سرعت بین آسانسورهای دنیا در اختیار برج تایپه ۱۰۱ است. این برج به ارتفاع ۵۰۹ متر ۱۰۱طبقه دارد و فکر نمی کنم کسی دوست داشته باشد بدون آسانسور این طبقات را طی کند؛ به خصوص از بدو ورود تا طبقات بسیار بالا! در این ساختمان مرتفع ۶۷دستگاه آسانسور نصب شده تا ترافیکی در این خصوص به وجود نیاید. در عین حال، این امر به ایمنی کار نیز می افزاید. سرعت این آسانسور ۱۰۱۰متر در دقیقه است؛ یعنی این آسانسور قادر است در یک دقیقه بیش از یک کیلومتر را طی کند. نوع دیگری از آسانسورها ویژه کالا طراحی شده و معمولا امور بالا و پایین بردن بار را برعهده دارند. آسانسور خدماتی، آسانسوری است که برای جابه جایی کالا بین طبقات مورد استفاده قرار می گیرد که دارای کابین کوچکی است که ابعاد آن به اشخاص اجازه استفاده را نمی دهد. در بسیاری از رستوران ها و فروشگاه های کوچک این مدل کاربرد زیادی دارد.
از آسانسور خودروبر هم در ساختمان های خصوصی استفاده می شود و اتاقک آن ابعاد مناسبی برای جابه جایی خودرو دارد. البته آسانسور ویژه حمل بیماران را هم که در بیمارستان، مورد استفاده قرار می گیرد نباید از قلم انداخت.
از یک نظر آسانسورها به ۲ نوع گیربکس دار و بدون گیربکس تقسیم می شوند که اولی مخصوص حمل و نقل در ارتفاع کم و با قدرت زیاد است، اما دومی به ارتفاع زیاد و ظرفیت کم مربوط می شود.
از حیث دیگری هم آسانسورها به انواع برقی، هیدورلیکی (حداکثر ۱۸متر)، پنی ماتیک و LIM یا همان نیروی محرکه القایی تقسیم می شوند که در این آخری، سیستم موتور روی وزنه تعادل قرار می گیرد و ابتکار جدیدی است که در ساختمان های خیلی بلند به کار گرفته می شود.
